کارشناس فرهنگ و رسانه کودک: برنامه اعجوبه‌ها یکی از خطرناک‌ترین برنامه‌ها است

۰۴ آبان ۱۴۰۰

ایسنا/قم کارشناس فرهنگ و ارتباطات کودکان و نوجوانان بابیان اینکه امروزه کودکان به اتومبیل تبدیل‌شده‌اند، گفت: برنامه اعجوبه‌ها یکی از خطرناک‌ترین برنامه‌ها است؛ زیرا در آن کودکان برای فخرفروشی تربیت می‌شوند تا والدین کمبودهایی که در زندگی داشتند را جبران کنند همچنین کودکان حاضر در این نوع رقابت‌ها کودکی نمی‌کنند

دکتر محسن ربانی، کارشناس فرهنگ و ارتباطات، در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: برخی مشکلات از ویژگی‌های جامعه مدرن و پست ‌مدرن است و راه گریزی برای آن وجود ندارد؛ اما برخی از مشکلات مربوط به انسان پست‌مدرن است که با توجه به شرایطی که دارد به این مشکلات دامن می‌زند.

وی بیان کرد: مثلاً اگر کودکان در رابطه با فضای مجازی مشکلاتی دارند این امر به والدین برمی‌گردد که آن‌ها آدم‌های جامعه مدرن و پست‌مدرن هستند و حوصله رفتار با کودکان و زندگی کردن با آن‌ها را ندارند.

وی بابیان اینکه فضای مجازی محسناتی مانند شفافیت دارد که از بروز فسادهای مختلف اداری، اقتصادی و…جلوگیری می‌کند، اظهار کرد: فضای مجازی همه افراد را درگیر کرده است؛ اما کودکان به دلایل متعدد درگیری بیشتری با این فضا دارند و چون نیمی از جامعه را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند و اگر اتفاقی بیفتد بازتاب آن در جامعه، کشور و فرهنگ مشخص می‌شود.

وی با اشاره به اینکه به دلیل ارزشمندی کودکان در جامعه مدرن آن‌ها زیر ذره‌بین هستند، تصریح کرد: در قرن ۲۱ کودکان از عضو کوچک جامعه به شخصیتی مهم و ارزشمند تبدیل شدند همچنین آن‌ها از نیرو مولد به نیرو مصرف‌کننده تبدل شدند و همین بالا رفتن هزینه‌های کودکان سبب شد که والدین نسبت به کودکان حساس‌تر شوند.

کارشناس فرهنگ و ارتباطات ادامه داد: درگیر کودکان با فضای مجازی از دو_ سه‌سالگی شروع می‌شود که این مهارت‌ استفاده از رسانه‌های نوین در کودکان، محاسن و آسیب‌های قابل‌توجهی دارد.

وی با اشاره به اینکه در خردسالی عمده آسیب‌ها به رشد کودک برمی‌گردد، اظهار کرد: کودکان تا سن بلوغ در رشد به سر می‌برد و تا سه‌سالگی مغز خردسال رشد می‌کند که استفاده بیش‌ازحد از این رسانه در سنین خردسالی باعث مختل شدن این رشد می‌شود.

ربانی بابیان اینکه یکی دیگر از آسیب‌هایی این فضا برای کودکان دارد آسیب‌های اخلاقی و وفور اطلاعات است، عنوان کرد: آسیب وفور اطلاعات به معنای این است که فرد تصور دانستن می‌کند در حالی که اطلاعات زیادی ندارند و تبدیل به اقیانوسی به قطر یک انگشت می‌شوند.

فضای مجازی فرصت یا تهدید؟

وی با اشاره به اینکه فضای مجازی همانند خیابانی است که از رانندگان بی‌احتیاط تا کودکی که قدم‌زنان به مدرسه می‌رود در آن هستند، تصریح کرد: فضای مجازی مجموعه‌ای از پکیج‌ها است که برخی از آن‌ها مفید و برخی دیگر مضر هستند و باید بررسی شود که کدام بخش برای کودکان مفید است؛ زیرا کودکان ۶۰ مهارت باید یاد بگیرند که می‌توان از فضای مجازی در این راستا استفاده کرد.

وی اظهار کرد: امروزه فضای مجازی کودکی را از بین برده است؛ زیرا کودک به میزان یک فرد بزرگ‌سال به اطلاعات دسترسی دارد و با مباحثی مواجه می‌شود که مناسب بزرگ‌سالان است و حتی اگر مفهوم آن هارا متوجه نشود اما به خاطر مواجه با آن اطلاعات، آسیب اش را دریافت می‌کند.

دانش بی موقع دردسر ساز است

وی بابیان اینکه این امر منجر می‌شود که روند رشد کودک از بین برود و کودک بدون آن که روند کودکی کاملی داشته باشد وارد فضای بزرگ‌سالی می‌شود، گفت: یکی از علل بلوغ زودرس، اطلاعاتی است که کودکان خارج از سنشان با آن مواجه می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه تأثیر رسانه‌های تصویری، آنی و سطحی است در حالی که رسانه‌های مکتوب تأثیری کند و عمیق درند، اظهار کرد: جامعه ایران، بدون تجربه مدرنیته وارد پست مدرن شده است و روال عادی ورود رسانه مکتوب و رسانه‌های تصویری را طی نکرده است به همین دلیل رسانه‌هایی مانند تئاتر، کتاب و… نمی‌توانند با فضای مجازی رقابت کنند.

کارشناس فرهنگ و ارتباطات افزود: برای نهادینه شدن یک فراورده مادی فرهنگی، سال‌ها زمان نیاز است به همین خاطر فرهنگ استفاده از فضای مجازی نیز سال‌ها طول می‌کشد تا نهادینه شود.

وی عنوان کرد: عمده آسیب‌ها مربوط به خانواده‌های متوسط شهری است که افراد حوصله مادرانه قبلی را ندارند و چون وارد فضای کودک ارزشمند هم شدند نمی‌خواهند به کودک فشار بیاورند.

مرز اقتدار و قدرت را بشناسید!

ربانی تأکید کرد: یکی از اشتباهات والدین این است که اقتدار را باقدرت اشتباه می‌گیرند؛ مادر باید مقتدر باشد و این اقتدار به معنا کتک زدن کودک نیست بلکه به معنای این است که اگر می‌گوید فقط یک ساعت می‌توانی از تلفن همراه استفاده کنی تحت هیچ شرایطی نظرش عوض نشود.

وی با اشاره به اینکه کودکان متوجه مرزها می‌شوند اما این امر در صورتی است که مرز تعریف شود، بیان کرد: نهی باید همراه با تشویق باشد همچنین برنامه‌ریزی برای کودکان نباید به صورت پادگانی باشد و باید برای اموری که نهی می‌شود جایگزین فراهم شود.

کارشناس فرهنگ و ارتباطات در خصوص خرید تبلت و تلفن همراه برای کودکان گفت: کودک تا سن پنج_ شش سالگی نباید احساس مالکیت و انحصار داشته باشد؛ زیرا اگر تلفن همراه والدین مدت طولانی هم در اختیار فرزند باشد، کودک می‌داند که والدین می‌توانند آن را بگیرند.

وی افزود: در سنین ممیزی، در صورتی که کودک بداند مالک نیست به صورت مناسب‌تر استفاده می‌کند و هر چیزی را جست‌وجو نمی‌کند به همین خاطر از بروز بسیاری از آسیب‌ها جلوگیری می‌شود البته والدین باید نسبت به محتوایی که در موبایلشان دارند دقت کنند.

فرزندان آیینه والدین هستند

ربانی بابیان اینکه تربیت به گفتن نیست بلکه به منش است، ادامه داد: هر چقدر والدین به موبایل وابستگی داشته باشند فرزندان هم به همان نسبت وابستگی پیدا می‌کنند.

وی در رابطه با آسیب ناشی از قطع ارتباط با انسان‌ها و محیط طبیعی در دوران کرونا گفت: دور شدن خانواده‌ها از محیط های طبیعی مانند بوستان‌ها و… سبب وابستگی به تلفن همراه می‌شود و با خاک‌بازی و گِل بازی در خانه می‌توان با محیط طبیعی ارتباط برقرار کرد همچنین افزایش ارتباط والدین با فرزندان مانند بازی کردن با آن‌ها می‌تواند کمبود ارتباط با دیگران جبران کند.

وی بابیان اینکه امروزه کودکان به اتومبیل تبدیل‌شده‌اند، اظهار کرد: برنامه اعجوبه‌ها یکی از خطرناک‌ترین برنامه‌ها است؛ زیرا در آن کودکان برای فخرفروشی تربیت می‌شوند تا والدین کمبودهایی که در زندگی داشتند را جبران کنند همچنین کودکان حاضر در این نوع رقابت‌ها کودکی نمی‌کنند.

وی با اشاره به اینکه حضرت محمد (ص) می‌فرماید به پنج دلیل کودکان را دوست دارم اول برای اینکه می‌سازند و خراب می‌کنند؛ زیرا نشان دهنده این است که وابستگی به دنیا ندارند دوم برای اینکه به راحتی گریه می‌کنند، گفت: وقتی کودک از این فضا دور شود و تبدیل به کودکی شود که ما می‌خواهیم در بزرگ‌سالی هم ارتباط عاطفی برقرار نمی‌کند و سرخورده می‌شود همچنین بسیاری از مشکلات نوجوانان مانند خودکشی نشاءت گرفته از کودکی نکردن است.

کارشناس فرهنگ و ارتباطات با تأکید به اینکه در بزرگ‌سالی هم باید کودکی کرد، اظهار کرد: ائمه (ع) و پیامبر (ص) در ۶۳ سالگی کودکی می‌کردند و پیامبر اکرم (ص) زمانی که در بازار می‌رفتند و شاگردانشان را می‌دیدند از پشت چشمانشان را می‌گرفتند اما امروز افراد برای خودشان قائل هستند.

وی بابیان اینکه حضرت عیسی (ع) می‌فرماید اگر کودکی‌تان را حفظ کنید به ملکوت نزدیک می‌شوید، اظهار کرد: امروزه افراد تبدیل به جالباسی و عناوین شده‌اند و رسانه‌ها و سیستم آموزشی باید یاد بدهند که افراد خودشان اصالت دارند؛ زیرا رقابت بین دارائی‌ها و عناوین در کودکان وحشتناک است.

کودک، بزرگ‌سال کوچک نیست

ربانی با اشاره به اینکه در مورد فضای مجازی و سواد رسانه‌ای تحقیقاتی انجام شده است؛ زیرا دغدغه آن وجود دارد اما به طور ویژه در زمینه کودکان کاری صورت نگرفته است، بیان کرد: بین کودکان و کودکی تفاوت وجود دارد اما در ادبیات علمی و آکادمیک این تفاوت وجود ندارد و کودک زیرمجموعه دانش‌آموز، سلامت کودک، کودک کار و… تعریف می‌شود.

وی بابیان اینکه در اسلام برای کودک هویتی مستقل تعریف شده است، ادامه داد: در روانشناسی نیز کودکی به عنوان مقدمه بزرگ‌سالی مطالعه می‌شود و فقط در جامعه‌شناسی کودک در اروپا مطالعاتی درباره کودک آغاز شده است.

کارشناس فرهنگ و ارتباطات بیان کرد: ادبیات کودک تنها شاخه‌ای هست که در ایران به صورت تخصصی در رابطه با کودک کار شده است که بعد از انقلاب نیز بسیار پیشرفت کرد و جز افتخارات انقلاب محسوب می‌شود.

وی عنوان کرد: آسیب اجتماعی امری مطلق نیست و وابسته به معیارهای جامعه است به همین خاطر گاهی رخ دادی در یک جامعه آسیب اجتماعی تلقی می‌شود و اما در جامعه‌ای دیگر جز محسنات محسوب می‌شود.

ربانی در رابطه با تنبیه کودکان گفت: تنبیه به معنای زدن کودک نیست و در روایت نیز بیان شده است که برای تنبیه، کودکان را نزنید و فقط با آن‌ها قهر کنید؛ اما این قهر هم نباید طولانی شود که به این رفتار در اصطلاح بی‌توجهی هوشمندانه می‌گویند.

انتهای پیام

source https://koodak.bashariyat.org/?p=40653